Nguyễn Văn Đậu
Hà-nội đối với tôi vừa quen thuộc vừa xa lạ. Nó quen thuộc bởi ngôi làng ven đê sông Đuống, nơi tôi sinh ra, nay đã là một phần của thành phố Hà-nội, và cũng bởi những năm tiểu và trung học của tôi đã qua đi ở đây cho đến ngày tôi phải đi xa, khi vừa ngót nghét hai chục tuổi đầu. Nó xa lạ bởi con nguời tôi sau đó đã được định hình ở Sàigon. Tôi đã tham dự vào cuộc sống nghề nghiệp ở đây trong suốt thời gian đất nuớc bị chia hai, để đến khi thống nhất lại, tôi có hẳn một lý lịch hoàn toàn xa lạ trong một đất nước mà Hà-nội là thủ đô; và cũng bởi tôi là nguời bắc nhưng không sống hẳn ở miền bắc nên cái xa lạ càng lớn lên gấp nhiều lần.
Hà-nội đối với tôi vừa quen thuộc vừa xa lạ. Nó quen thuộc bởi ngôi làng ven đê sông Đuống, nơi tôi sinh ra, nay đã là một phần của thành phố Hà-nội, và cũng bởi những năm tiểu và trung học của tôi đã qua đi ở đây cho đến ngày tôi phải đi xa, khi vừa ngót nghét hai chục tuổi đầu. Nó xa lạ bởi con nguời tôi sau đó đã được định hình ở Sàigon. Tôi đã tham dự vào cuộc sống nghề nghiệp ở đây trong suốt thời gian đất nuớc bị chia hai, để đến khi thống nhất lại, tôi có hẳn một lý lịch hoàn toàn xa lạ trong một đất nước mà Hà-nội là thủ đô; và cũng bởi tôi là nguời bắc nhưng không sống hẳn ở miền bắc nên cái xa lạ càng lớn lên gấp nhiều lần.
Thế rồi, tôi trở lại Hà-nội sau hơn bốn mươi năm xa cách, và cũng có nghĩa đấy là lần đầu tiên tôi gặp lại Hà-nội mớí. Đầy lúng túng và bỡ ngỡ, nhưng tôi cũng cảm nhận được đôi điều trong một hoàn cảnh riêng. Tôi nói “riêng”, bởi vì tôi muốn nói về một Hà-nội vừa là của tôi, vừa là không phải của tôi. Như thế, tôi sẽ tránh được cái nhìn phiến diện của một nguời như nguời ngoại quốc bàng quan, và cũng không có cái nhìn mù quáng của một số nguời mang danh Hà-nội, cứ hãnh tiến coi mình là kẻ được cuộc trong cuộc nôi chiến kéo dài mấy mươi năm mới chấm dứt. Tôi cũng phải tự cảnh giác để khỏi rơi vào một định kiến chính trị mà ở những nguời thuộc diện như tôi thuờng có cái nhìn bất thân thiện về Hà-nội.
